Lâm Đồng là vùng sản xuất khoai tây quan trọng thứ 2 của cả nước (sau vùng Đồng bằng Sông Hồng), với điều kiện khí hậu thuận lợi, tại đây khoai tây có thể được tổ chức sản xuất quanh năm.

Diện tích sản xuất khoai tây tại Lâm Đồng trong những năm gần đây dao động từ khoảng 1.200 - 1.500ha, năng suất trung bình đạt từ 17 - 18 tấn/ha. Các giống khoai tây được sản xuất chủ yếu hiện nay là giống Utatlan (07), giống được nhập nội rất lâu từ Trung tâm Khoai tây Quốc tế và các giống PO3, Atlantic giống do Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa khảo nghiệm, chọn lọc. Các giống khoai tây này tỏ ra khá phù hợp với điều kiện sản xuất tại vùng Lâm Đồng, với tiềm năng năng suất cao, phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng cho ăn tươi (giống 07, PO3) và cho chế biến (giống Atlantic).

Tuy vậy, khoai tây tại Lâm Đồng trong thời gian gần đây cũng chỉ được tập trung sản xuất trong điều kiện mùa khô (từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau), với các lý do chủ yếu là: Do áp lực bệnh hại khá lớn trên khoai tây, nhất là bệnh mốc sương (Phythoprora infestan), sản xuất trong điều kiện mùa mưa người sản xuất phải đầu tư khá lớn để kiểm soát bệnh, trong khi rủi ro lại rất cao; Thiếu những giống có năng suất cao, chất lượng tốt và có khả năng kháng bệnh khá để có thể tổ chức sản xuất trong mùa mưa. Xuất phát từ nhu cầu thực tế sản xuất, đề tài “Nghiên cứu chọn tạo giống khoai tây có năng suất cao chất lượng tốt, chống chịu bệnh mốc sương và có thể canh tác quanh năm tại Đà Lạt và vùng phụ cận" được Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa - Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam tiến hành nghiên cứu nhằm chọn tạo ra được giống khoai tây năng suất cao, chất lượng tốt, kháng bệnh mốc sương (Phythopthora infestan).

Giống khoai tây TK15.80 là sản phẩm của đề tài được Trung tâm nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa - Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam lai tạo, chọn lọc từ tổ hợp lai khoai hồng (07) x CIP10 năm 2016. Giống có thời gian sinh trưởng khoảng 90 ngày, dạng cây nửa đứng, kháng tốt với bệnh mốc sương (Phythopthora infestan). Dạng củ hình oval ngắn, mắt nông, vỏ củ hồng đậm, ruột củ màu vàng đậm, số lượng củ/cây trung bình từ 6-8 củ. Kết quả khảo nghiệm cơ bản và khảo nghiệm sản xuất tại tỉnh Lâm Đồng và tỉnh Đắk Lắk cho thấy: Giống TK15.80 sinh trưởng, phát triển tốt, kháng tốt bệnh mốc sương, mức độ nhiễm đốm vòng, ruồi là không đáng kể, giống có tiềm năng cho năng suất cao, ổn định, trung bình các vụ khảo nghiệm tại Lâm Đồng đạt 27,51 tấn/ha, cao hơn giống đối chứng (07) 17,1%, trung bình khảo nghiệm sản xuất trong 2 vụ đạt 25,42 tấn/ha, cao hơn giống đối chứng 19,56%. Doanh thu đạt 254,2 triệu đồng, lợi nhuận đạt 146,2 triệu đồng, cao hơn giống đối chứng 39,77%. Giống được Bộ Nông nghiệp và PTNT công nhận sản xuất thử theo Quyết định số 454/QĐ-TT-CLT, ngày 30/12/2019.

Trên cơ sở Quyết định giống được công nhận, vụ Đông Xuân 2019 - 2020 và vụ Xuân Hè năm 2020, Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa phối hợp với Hội Nông dân tại xã Xuân Thọ (TP. Đà Lạt), xã Tân Hội (huyện Đức Trọng) và xã Lạc Xuân (huyện Đơn Dương) xây dựng 3,1 ha mô hình trình diễn giống mới. Kết quả mô hình sau 90 ngày trồng cho thấy, năng suất giống khoai tây TK15.80 đạt từ 28 - 31 tấn/ha, cao hơn giống đối chứng 07 từ 20 - 25%, giống kháng bệnh mốc sương tốt, do vậy người dân giảm được chi phí đầu tư để quản lý bệnh hại. Với giá bán trung bình từ 13.000 - 17.000 đồng/kg, người nông dân có lợi nhuận đạt từ 35 – 40 triệu đồng/1.000m².

Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa đã tổ chức Hội thảo đầu bờ giới thiệu về giống khoai tây TK15.80 cho người dân tại các vùng sản xuất khoai tây trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng, với những ưu điểm đạt được, giống khoai tây TK15.80 được người dân và thị trường ưa chuộng. Hi vọng trong thời gian tới, giống khoai tây TK15.80 được mở rộng diện tích sản xuất để nâng cao thu nhập cho người sản xuất khoai tây trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng

Nguyễn Thế Nhuận - Trung tâm Nghiên cứu Khoai tây, Rau và Hoa