2. Đặc điểm gây hại

a. Sâu đục vỏ quả (Prays citri Milliere)

Sâu xâm nhiễm gây hại từ khi quả còn rất nhỏ, vết đục tạo nên những u sần trên quả, nếu bị nặng quả sẽ rụng. Nếu sâu đục quả gây hại muộn quả không rụng nhưng bị biến dạng bởi những u sần làm giảm giá trị thương phẩm giảm. Sâu gây hại nhiều giai đoạn quả non, quả có vỏ dày như bưởi, cam sành, cam mật nhưng gây hại phổ biến nhất là trên cây bưởi. Chúng chỉ gây hại ở lớp vỏ quả, không hại phần thịt quả (múi, tép bưởi).

Kết quả nghiên cứu ở một số tác giả ở nước ngoài còn cho thấy sâu đục vỏ quả này còn gây hại cả trên hoa.

b. Sâu đục quả (Citripestis sagittiferella Moore)

Sâu non mới nở đục ngay vào vỏ quả sâu khoảng 3- 5mm, mỗi lỗ đục có một con sâu non cư ngụ. Ngoài miệng lỗ thường thấy phân sâu đùn ra nên rất dễ phát hiện. Sâu non càng lớn càng đục sâu vào bên trong để ăn thịt quả. Lỗ đục của sâu vừa tạo điều kiện thuận lợi cho nấm bệnh xâm nhiễm vừa hấp dẫn trưởng thành ruồi đục quả đến đẻ trứng và gây hại. Trên bưởi sâu non gây hại từ khi quả bưởi đạt kích thước bằng nắm tay cho đến thu hoạch. Khi bị hại nặng quả bị thối và rụng sớm, ảnh hưởng nhiều đến năng suất và sản lượng.

3. Cây ký chủ

Sâu đục quả cây có múi gây hại cả trên bưởi, cam sành, cam mật và chanh Eureka.

4. Phương thức phát tán

Nguồn sâu đục quả phát tán lây lan qua nhiều con đường:

- Trưởng thành có khả năng bay nên khả năng phát tán rộng.

- Quá trình vận chuyển quả còn sâu bên trong từ nơi này đến nơi khác.

- Quả nhiễm sâu rụng xuống đất cũng là nguồn lây lan, phát tán.

- Loài sâu đục vỏ quả Prays citri Milliere có thể lây lan theo cây giống do nhộng nằm trên cây.

IV. BIỆN PHÁP PHÒNG CHỐNG

Sâu đục quả cây có múi là các loài sâu hại rất khó phòng trừ vì đa số nông dân chỉ phát hiện khi chúng đã đục vào quả tạo những u sần trên vỏ, giai đoạn này phun thuốc phòng trừ không hiệu quả. Do đó, ở những vùng cây có múi bị nhiễm sâu đục quả nên áp dụng biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp (IPM):

- Tỉa cành tạo tán sau khi thu hoạch để vườn thông thoáng, kết hợp với việc bón phân vun đất để diệt nhộng.

- Thăm đồng thường xuyên để phát hiện thời gian trưởng thành sâu đục quả bắt đầu đẻ trứng hoặc giai đoạn sâu mới gây hại khi quả vừa hình thành.

- Thu gom những quả bị nhiễm còn trên cây và quả đã rụng xuống đất ngâm trong nước vôi nồng độ 1% ít nhất 24 giờ để diệt sâu non.

- Bao quả là biện pháp có hiệu quả cao nhất đối với sâu đục quả: Bao quả khi quả to bằng quả chanh, nếu bao muộn vẫn bị sâu đục quả hại; sử dụng vải màn lưới làm túi bao trái cho hiệu quả cao.

- Nhân thả hoặc tạo điều kiện cho kiến vàng phát triển để chúng tiêu diệt trứng sâu đục quả và sâu non mới nở.

- Phòng trừ bằng thuốc BVTV: Có thể tạm thời sử dụng thuốc gốc Phenthoate (Dimephenthoate) hoặc Fenvalerate để phun trừ; thuốc BVTV phải sử dụng theo nguyên tắc 4 đúng và đảm bảo thời gian cách ly theo chỉ dẫn trên bao bì thuốc. Phun trừ ở giai đoạn trước nở hoa và giai đoạn quả non.

V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN

Chi cục Bảo vệ thực vật các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có trách nhiệm tổ chức triển khai, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có trồng cây có múi áp dụng các biện pháp kỹ thuật phòng chống sâu đục quả.

Trong quá trình thực hiện nếu có vấn đề phát sinh cần báo cáo kịp thời về Cục Bảo vệ thực vật để cùng phối hợp giải quyết.

Cục Bảo vệ thực vật