Khi nói về những triệu phú nhà nông ở huyện Đơn Dương, người ta thường nghĩ họ là những nhà nông chuyên canh tác các loại rau, hoa công nghệ cao như ớt chuông, hành tây, dưa leo baby và trồng các loại hoa như hoa cát tường, hoa cúc, hoa đồng tiền trong nhà kính… Riêng với Ya Sâm (sinh năm 1991) tại xã Próh, huyện Đơn Dương thì lại đi lên làm giàu từ cây củ năng, một loại củ mà nhiều năm qua bà con nông dân người DTTS ở xã Próh đã thoát nghèo nhờ trồng loại củ này.

Được ông Huỳnh Bá Thọ - nguyên Chủ tịch UBND xã Próh giới thiệu về một thanh niên thế hệ 9x đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu giống cây trồng để vươn lên làm giàu chính đáng nhờ chuyên đổi từ cây lúa 1 vụ sang trồng cây củ năng, chúng tôi đã tìm đến ruộng củ năng nhà anh Ya Sâm tận ở cánh đồng lúa của thôn Đông Hồ, xã Próh vào một ngày cuối tháng 5 khi những cơn mưa đầu mùa đã đổ xuống trên mảnh đất này. Qua trao đổi với anh Ya Sâm, tôi được biết: “Ya Sâm sinh ra và lớn lên ở thôn Próh Ngó, xã Próh, huyện Đơn Dương. Khi vừa tròn 20 tuổi, cùng với những thanh niên trong xã khi được vinh dự trúng tuyển, đầu năm 2011 anh lên đường làm nghĩa vụ quân sự đóng quân ở huyện Tịnh Biên, tỉnh Tây Ninh. Sau 18 tháng phục vụ trong quân ngũ, năm 2013 Ya Sâm được xuất ngũ trở về địa phương. Trước năm 2010, gia đình Ya Sâm chủ yếu trồng cây lúa, cây bắp, do đó đời sống vẫn còn gặp nhiều khó khăn, dẫu quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời nhưng thu nhập từ cây lúa mỗi năm cũng chẳng tích lũy được bao nhiêu. Thấy trồng cây lúa vất vả nhưng cũng không thoát được cảnh nghèo khó, do vậy vào cuối năm 2013 sau khi đã nắm được kỹ thuật trồng và chăm sóc cây củ năng, anh đã vận động gia đình mạnh dạn chuyển đổi 1,8 ha đất trồng lúa sang trồng cây củ năng. Nhờ vậy, từ năm 2014 đến nay, bình quân mỗi năm gia đình Ya Sâm đã thu hoạch được 30 tấn củ năng, thu nhập trên 300 triệu đồng, sau khi đã trừ các khoản chi phí đầu tư, Ya Sâm còn lãi trên 155 triệu đồng/năm.

Anh Ya Sâm kiểm tra ruộng củ năng

So với trồng cây lúa thì mức thu nhập từ cây củ năng cao hơn gấp 3 lần. Đạt được những kết quả đó, ngoài bản chất siêng năng, cần cù, chịu khó, Ya Sâm còn chịu khó nghiên cứu học hỏi kinh nghiệm trồng cây củ năng của những người đi trước và đặc biệt là Ya Sâm còn tham gia đầy đủ các lớp tập huấn kiến thức về kỹ thuật trồng cây củ năng do Trung tâm Nông nghiệp huyện Đơn Dương và các công ty nông sản ở thành phố Hồ Chí Minh tổ chức. Do đó, ruộng củ năng của gia đình Ya Sâm luôn được chăm sóc, bón phân đúng quy trình kỹ thuật, nhờ vậy năm nào củ năng cũng đạt năng suất cao. Thấy cây củ năng mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn so với các loại cây trồng khác, Ya Sâm còn vận động bà con họ hàng chuyển đất trồng lúa sang trồng cây củ năng, do vậy đến nay, bà con họ hàng Ya Sâm đã trồng trên 4 ha cây củ năng. Riêng diện tích củ năng của anh năm 2024 ước đạt sản lượng trên 30 tấn củ, nếu giá củ năng thương lái mua 10.000 đồng/kg thì năm nay tin chắc gia đình Ya Sâm có thu nhập hơn 300 triệu đồng, một nguồn thu mà trong vùng đồng bào DTTS ít ai có được. Nhờ mạnh dạn chuyển đổi cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu, thời tiết và thổ nhưỡng ở xã Próh, do vậy đến nay, gia đình Ya Sâm đã có một cuộc sống ổn định, anh không những đã xây dựng nhà cửa khang trang mà còn mua sắm đầy đủ tiện nghi sinh hoạt trong gia đình như phương tiện đi lại, phương tiện nghe nhìn và kể cả dụng cụ sản xuất…

Đến nay, xã Próh - huyện Đơn Dương đã có trên 125 ha cây củ năng, chủ yếu là của bà con đồng bào DTTS, nhờ chuyển đổi đất trồng lúa sang trồng cây củ năng, do đó bình quân mỗi năm, bà con nông dân đã có thu nhập lên đến hàng chục tỷ đồng. Nhờ vậy, đã có hàng trăm hộ nông dân trồng củ năng không những đã thoát được nghèo mà còn có của ăn của để, cuộc sống ngày càng ấm no hạnh phúc. Có một điều đáng mừng là hiện nay củ năng đã và đang được thị trường thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh miền Tây tiêu thụ mạnh, nhất là vào dịp Tết Nguyên đán. Chia tay với Ya Sâm, khi mặt trời vừa đứng bóng, nhìn ruộng củ năng với diện tích gần 2 ha của Ya Sâm đang vươn lên xanh tốt, hình ảnh đó không chỉ riêng tôi mà kể cả bà con đồng bào DTTS trong xã Próh ai ai cũng công nhận Ya Sâm là một nông dân sản xuất giỏi và anh cũng là một trong những người đã mạnh dạn chuyển đổi cây trồng để góp phần tăng thêm nguồn thu nhập cho gia đình, đồng thời anh còn góp phần làm ra nhiều sản phẩm tiêu dùng cho xã hội. Ya Sâm - người thanh niên dân tộc Chu Ru ở huyện Đơn Dương đã thật sự làm giàu từ cây củ năng ./.

                                                  Ngọc Thanh