Những năm gần đây, một số hộ nông dân ở xã Liêng Srônh, huyện Đam Rông đã trồng thử nghiệm mô hình cây ớt sừng xen vào diện tích chanh không hạt của gia đình và đã bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế cao. Cũng nhờ mạnh dạn áp dụng những cách làm ăn mới, đã giúp cho nhiều hộ dân nâng cao nguồn thu nhập, góp phần ổn định cuộc sống gia đình.

 Trước đây, hơn 6 ha đất canh tác của gia đình ông Lâm Tấn Sơn ở thôn 2, xã Liêng Srônh chủ yếu trồng cà phê và một số cây trồng ngắn ngày khác. Sau bao năm canh tác, nhưng hiệu quả kinh tế mang lại cũng chẳng là bao. Sau nhiều đêm nằm suy nghĩ, phải tìm cây trồng nào phù hợp với điều kiện tự nhiên ở nơi đây. Năm 2010, trong một lần về thăm quê ở tỉnh Vĩnh Long, thấy cây chanh không hạt phát triển tốt cho năng suất cao, ông Sơn đã mua hơn 50 cây giống về trồng thử nghiệm. Sau 2 năm chăm sóc, cây chanh cho thu hoạch vụ đầu tiên, ông bán được 5 triệu đồng. Nhận thấy cây chanh không hạt phù hợp với đất đai, khí hậu, bước đầu cho hiệu quả kinh tế. Vì vậy, ông đã chặt bỏ hơn 1 ha cà phê đang cho thu hoạch để chuyển sang trồng chanh không hạt.

Ông Sơn cho biết: “Đất này trước kia tôi trồng cà phê nhưng hiệu quả không cao, do không có vốn để đầu tư nên thu hoạch từ cây cà phê năm nào cũng thất bại. Sau này tôi đã phá bỏ cây cà phê để trồng chanh không hạt. Đến nay đã được 3 năm tuổi, chanh bắt đầu cho thu hoạch, bán với giá là 17.000 đồng/kg. Kết quả bước đầu cho thấy cây chanh không hạt rất phù hợp với vùng đất nơi đây”.

Chia sẻ kinh nghiệm, ông Sơn nói: Đối với vùng đất và khí hậu ở đây rất thuận lợi cho việc trồng cây chanh không hạt, ít sâu bệnh, chi phí đầu tư thấp hơn so với cây cà phê. Một cây chanh không hạt từ khi xuống giống đến 2 năm tuổi chi phí đầu tư vào khoảng 30 ngàn đồng. Thời gian chăm sóc ít, nhưng hiệu quả kinh tế cao hơn cây cà phê.

Chanh không hạt nếu so sánh thì dễ trồng hơn cây cà phê, ban đầu ông trồng thử, không bón phân chuồng mà cây vẫn tốt. Công chăm sóc cũng đơn giản, lúc cây còn nhỏ cần lưu ý phòng trừ sâu bệnh, hạn chế sâu bệnh làm cây sinh trưởng phát triển kém.

Cũng theo ông Sơn đối với cây chanh không hạt, thời gian từ khi trồng đến thời điểm thu hoạch là 18 tháng. Nếu 1 cây chanh sau 4 năm chăm sóc sẽ cho thu khoảng 40kg quả, năng suất đạt từ 35 đến 40 tấn quả/ha. Với giá bán như hiện nay từ 17.000- 20.000 đồng/kg, thì 1ha cây chanh không hạt sẽ cho thu hơn 400 triệu đồng, sau khi đã trừ chi phí đầu tư và công chăm sóc. Theo ông cho biết, nếu tới năm thứ 4 thì diện tích 1ha chanh không hạt lợi nhuận phải bằng 5 ha cà phê.

Tận dụng khoảng đất trống giữa cây chanh không hạt, ông Sơn đã đưa giống ớt sừng vào trồng thử nghiệm. Vụ mùa năm 2014, ông đã trồng thử 3 sào ớt sừng cho thu hơn 120 triệu đồng. Riêng năm 2015, ông Sơn đã đầu tư gần 200 triệu đồng để làm nhà kính, lắp đặt hệ thống tưới phun sương. Việc lắp đăt hệ thống tưới nước tự động vừa tiết kiệm được nhân công, nguồn nước, đảm bảo cho diện tích chanh không hạt và cây ớt sừng sinh trưởng và phát triển tốt. Ông Sơn thổ lộ: “Lắp hệ thống nước tưới phun tiết kiệm này giảm chi phí lớn lắm, thay vì trong một vườn chanh tôi mướn 2 người tưới mất 2 ngày mới xong, chi phí 2 người một ngày là 300.000 đồng, chi phí khoảng 7 lít dầu, 2 ngày như vậy là gần 700.000 đồng, còn với hệ thống tưới chạy một tiếng khoảng 2kg điện, 2 ngày 16kg điện thì cũng không hết bao nhiêu tiền”.

Hiện nay, ngoài 3 ha cà phê ông Sơn đã trồng được hơn 3.000 cây chanh không hạt (trong đó 600 cây đã cho thu hoạch) và hơn 1ha cây ớt sừng. Đây là những cây trồng mới đang mang lại nguồn thu nhập lớn cho gia đình. Mô hình trồng ớt sừng xen cây chanh không hạt của gia đình ông Sơn được Cấp ủy, Chính quyền địa phương ghi nhận và đánh giá cao. Ông Trương Quốc Khánh - Chủ tịch UBND xã Liêng Srônh, cho biết: “Tôi thấy đây là mô hình tận dụng được diện tích đất khá hiệu quả vì trong thời gian trồng cây chanh không hạt chưa khép tán mà trồng xen cây ớt sừng vào, vừa chăm sóc cây ớt sừng, vừa chăm sóc được cây chanh đồng thời đầu tư giàn tưới phun tự động giảm được chi phí, công lao động và thu nhập rất hiệu quả. Đối với chính quyền địa phương thì đây là mô hình cho bà con trong vùng tham quan học tập và làm theo như gia đình ông Sơn. Hiện nay, trên địa bàn đã trồng khoảng hơn 10ha cây chanh không hạt”.

Tuy nhiên, để cây chanh không hạt và cây ớt sừng trở thành một trong những cây trồng mới mang lại hiệu quả kinh tế cho bà con nông dân thì cần phải quy hoạch và xây dựng một lộ trình cụ thể trong việc phát triển cây trồng này, tránh tình trạng trồng ồ ạt cung lớn hơn cầu sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của bà con nông dân. Có như vậy, thì cây chanh không hạt và cây ớt sừng mới trở thành cây trồng mang tính bền vững ở địa phương.

Lê Tuấn - Đài TT-TH Đam Rông