Trong đời sống xã hội, tập quán có ảnh hưởng rất lớn đến suy nghĩ, xử sự và hoạt động lao động sản xuất của mọi người, đặc biệt là ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Phát triển chăn nuôi là một trong những lĩnh vực kinh tế chủ lực, cần thiết trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số nhằm từng bước tạo thu nhập, cải thiện đời sống.

Để người đồng bào dân tộc thiểu số thay đổi cách làm đã khó, việc họ áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào chăn nuôi hay chọn các giống vật nuôi phù hợp với điều kiện của chính gia đình họ còn khó hơn. Thế nhưng, anh Ha Đức ở thôn R’Chai 1, xã Phú Hội, huyện Đức Trọng là người dân tộc thiểu số dám nghĩ, dám làm, anh là người đầu tiên ở xã Phú Hội đã thay đổi cách làm kinh tế của gia đình bằng việc chọn con dúi để phát triển kinh tế hộ.

 Hiện nay, nghề nuôi dúi đang mang lại hiệu quả kinh tế cao, dúi được xếp vào loại thức ăn đặc sản, thịt ngon, mát, giàu đạm. Dúi trong tự nhiên đang khan hiếm dần do săn bắt, không đủ nhu cầu cung cấp cho thị trường, đây là con vật rất dễ nuôi, chi phí đầu tư thấp, ít rủi ro.

Nắm bắt được nhu cầu của thị trường, anh đã tự tìm hiểu và nghiên cứu trên mạng, sách báo về kỹ thuật làm chuồng trại cũng như chăm sóc nuôi dưỡng con dúi. Đầu năm 2015, anh xây chuồng nuôi đơn giản, bằng xi măng, sau đó tô xi dầu để tránh dúi leo trèo với diện tích chuồng là 50m2, với kích thước dài: 70cm, cao: 60cm, rộng: 40cm. Giống anh mua ở huyện Cư Jút, tỉnh ĐăkNông, ban đầu anh mua 20 cặp dúi giống về để nuôi với giá là 700.000 đồng/kg, 1 cặp có trọng lượng khoảng 2,2 - 2,4kg được 2 - 3 tháng tuổi đã ăn quen các thức ăn do con người cung cấp trong điều kiện nuôi dưỡng nhân tạo, thông thường thì 03 con cái, 01 con đực là phù hợp vì anh mua về để gây giống nên họ bán theo cặp. Đầu tư ban đầu mua giống, xây dựng chuồng trại khoảng 80 triệu đồng.

Từ 20 cặp ban đầu, hiện nay gia đình anh đã phát triển thêm đàn được 40 cặp và anh tiếp tục nhân đàn lên. Thức ăn nuôi dúi là những nguyên liệu dễ kiếm như mía, thân cây tre, bắp, tinh bột,… hàng ngày chỉ cẩn cho dúi ăn 1 lần, trong thời gian nuôi cứ 10 ngày vệ sinh 1 lần, vì vậy nuôi dúi rất nhàn nên anh có thời gian để chăm sóc vườn cà phê của gia đình. Một năm dúi mẹ đẻ 3 lần, nuôi dúi khoảng 6 tháng là bắt đầu đẻ lứa đầu tiên, mỗi lứa đẻ 2 - 5 con, khoảng 24 ngày sau khi sinh dúi con mở mắt, vài tuần sau sẽ mọc lông. Theo quan sát của anh, dúi mẹ đẻ lứa đầu thường hất con đi không cho bú nên con con hay bị chết hoặc bị con đực cắn, đến lứa thứ 2 dúi mẹ mới chịu nuôi con, nuôi trong vòng khoảng 7 tháng dúi sẽ tăng trọng lượng được 1kg.

Anh Ha Đức chia sẻ: “Khi dúi mẹ sinh sản xong cần phải giữ yên tĩnh, không nên xem dúi thường xuyên, hạn chế dọn dẹp chuồng khi con con mở mắt, vì khi con còn nhỏ dúi mẹ hay tha con ra khỏi chuồng mỗi khi có người”. Khi dúi mẹ đẻ nên cho ăn đầy đủ thức ăn cỏ, mía và đặc biệt là tinh bột như khoai lang, bắp, 1 tuần nên cho dúi ăn 02 lần bằng thân cây tre (tre bánh tẻ) sẽ không bị bệnh đường ruột.

Nghề nuôi dúi muốn thành công thì dúi mẹ chịu đẻ và chịu nuôi con là được, 1 cặp dúi sau khi đẻ được 1 tháng (tách sữa mẹ) bán với giá 500.000 đồng/cặp, còn bán thương phẩm 500.000 - 580.000 đồng/kg, thịt không ngon bằng dúi tự nhiên nhưng có nguồn gốc rõ ràng, còn dúi rừng bán với giá 420.000 - 450.000 đồng/kg. So với nuôi bò, heo, gà… thì nuôi dúi mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn, đầu tư 1 con bò với giá 18 triệu đồng/con, nuôi 2 năm lúc bán được 30 triệu đồng/con nhưng nuôi dúi thì chỉ cần 1 năm là được 30 triệu mà lại không vất vả như nuôi bò.

Hiện tại có một số nhà hàng cũng đặt vấn đề mua dúi thương phẩm của anh, họ sẽ đến tận gia đình để mua nhưng anh chưa bán vì anh đang có ý định gây giống để phát triển đàn. Anh dự kiến 1 năm sau anh sẽ có sản phẩm bán ra thị trường và phát triển đàn lên khoảng 200 cặp, đầu ra thì ổn định vì nhu cầu của các nhà hàng, khách sạn rất cao. Đây là một cách làm ăn mới mang lại hiệu quả kinh tế cao, nhằm đa dạng các loại vật nuôi tại địa phương.

Văn Phương - Bùi Hằng (TTKN Lâm Đồng)