Măng tây xanh, loại cây có nguồn gốc ôn đới, một loại thực phẩm quen thuộc với người châu Âu nhưng vẫn còn khá lạ với người tiêu dùng Việt. Nhưng hôm nay, những vườn măng tây xanh mướt đang hiện diện trên cánh đồng Đơn Dương. Đó chính là mối duyên giữa loài cây nhập ngoại với cô kỹ sư nông nghiệp trẻ Huỳnh Lê Minh Thư.

Liên kết với nông dân mở lối đi mới, đó là cách làm của Minh Thư và cho đến hôm nay, hiệu quả của nó là những cành măng xanh nõn đang được thị trường chào đón.

 Đưa măng tây về xứ rau

Là người dân xã Tu Tra, huyện Đơn Dương, Huỳnh Lê Minh Thư đã quen với những luống cà chua, ớt sừng, cải thảo từ chính vườn nhà. Học Đại học và đi làm, cô kỹ sư nông nghiệp cũng gắn với nghiệp khuyến nông tại quê hương cho đến khi quyết định lập nghiệp. Minh Thư chia sẻ: “Ban đầu tôi cũng suy nghĩ rất nhiều về việc chọn làm gì để vừa làm giàu, vừa giúp bà con nông dân quê mình vươn lên. Cây rau thương phẩm đã quá nhiều người trồng, mình phải chọn những loại cây mới, lạ và có triển vọng lâu dài”. Sau nhiều lần tìm hiểu, điều tra và tìm hướng tiêu thụ, Minh Thư đã chọn cây măng tây xanh là cây trồng lập nghiệp.

Cây măng tây xanh vốn không quá xa lạ với vùng đất Lâm Đồng, một vài doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng canh tác loài rau này phục vụ cho thị trường cao cấp. Nhưng với Minh Thư, cô chia sẻ, một mình cô không thể đảm nhận được việc trồng trọt, canh tác một diện tích lớn. Vậy nên Minh Thư chọn liên kết với nông dân để trồng măng tây với tiêu chí cả hai bên đều có lợi. Minh Thư cung cấp cây giống, tư vấn kỹ thuật canh tác, theo dõi thường xuyên và bao tiêu sản phẩm cho nông hộ. Còn nông hộ bỏ chi phí đầu tư, bỏ công lao động và thu hoạch sản phẩm bán cho Minh Thư. Hiện đã có 5 hộ tại các xã Tu Tra, Ka Đơn và Quảng Lập liên kết với Minh Thư trồng 3 ha măng tây xanh, trong đó có 1 ha cho thu hoạch ổn định, 1 ha đang bắt đầu cho thu và 1 ha sẽ có thu trong vòng 3 tháng tới.

Trong mối liên kết với nông dân, Minh Thư khẳng định, quan trọng nhất là phải giữ được chữ tín và theo dõi vườn chặt chẽ, tư vấn cụ thể cho nông dân kỹ thuật chăm sóc. Ngay từ khâu chọn nông hộ, cô cũng chọn những hộ có trách nhiệm, có kỹ thuật để có thể cộng tác tốt. Hiện mỗi ngày Minh Thư thu mua khoảng 1 tạ măng tây của bà con với giá “chết”, giá không đổi dù bán được hàng hay không được hàng. Chị Hoa, xã Ka Đơn liên kết trồng măng tây với Minh Thư hiện đang thu hoạch ổn định 45kg/ngày trên diện tích 3 sào đất, thu nhập ổn định và cao hơn các loại rau khác. Vì vậy, hai bên luôn tin vào mối quan hệ chặt chẽ này và đang tiếp tục mở rộng thêm nhiều nông hộ.

Triển vọng măng tây trên đất Đơn Dương

Ngay từ những ngày đầu tiên khi nhập hạt giống măng tây về Đơn Dương, Huỳnh Lê Minh Thư đã có niềm tin vào tương lai của cây măng tây trên thị trường. Cô bảo, măng tây là loại thực phẩm xanh có giá trị dinh dưỡng cao, nhiều vùng đã trồng và cung cấp cho thị trường trong nước. Riêng điều kiện tự nhiên Đơn Dương rất phù hợp với loài rau nhập ngoại này. Nhập hạt giống về Minh Thư trực tiếp ươm ra cây con, sau 3 tháng cây đủ chuẩn ra vườn và 5 tháng sau sẽ cho thu bói. Vậy là mất 8 tháng để có những cành măng đầu tiên. Nhưng măng tây là loài cây lưu niên, tùy mức chăm sóc mà có thể thu hoạch tới 6-8 năm trước khi trồng lại. Cành măng đạt chuẩn thu hoạch cao khoảng 25 cm, từ lúc nhô lên khỏi mặt đất đến khi thu hoạch là 3 ngày. Cây mới bói cho năng suất 3-5 kg/ngày/sào, vườn khoảng 11 tháng đi vào ổn định sẽ đạt năng suất 15 kg/ngày/sào. Thu hoạch 3 tháng liên tục sẽ thay một lần cây mẹ. Trồng măng tây xanh không quá vất vả, chỉ mất công thu hái hàng ngày vào sáng sớm để kịp đóng và phân phối hàng.

Quan trọng nhất với cây măng tây, đó là cải tạo nền đất trước khi xuống giống. Minh Thư bảo, xử lý đất trồng măng tây phải rất kỹ, thật nhiều phân hữu cơ và nguyên tố vi lượng, dung dịch chiết từ phân trùn quế, cây lâu năm nên phải có nền hữu cơ thật vững. Ngoài ra, giống cây này cũng ít bệnh, không cần nhiều thuốc bảo vệ thực vật. Cành măng, phần thu hoạch để sử dụng lại mọc rất nhanh, chỉ vài ngày nên gần như không ảnh hưởng đến chất lượng. Do đó, theo cô, đây là loại “rau sạch”, vừa ngon vừa an toàn. Hiện Minh Thư chủ yếu cung cấp cho thị trường Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh. Cô cũng cho hay, nhiều doanh nghiệp đang xúc tiến làm việc với mình để xuất khẩu ngược lại măng tây sang các nước ôn đới vào mùa đông do vào mùa có tuyết, cây măng tây “ngủ”, thị trường thiếu hụt. Tuy nhiên, cô khẳng định, muốn đảm bảo những đơn hàng lớn, cô còn rất nhiều việc phải làm, từ xây dựng thương hiệu, đăng ký độc quyền, mở rộng hệ thống nông dân “chân rết”…

Trăn trở lớn nhất của cô kỹ sư trẻ lại là việc thương hiệu “măng tây Đà Lạt” bị nhiều nơi lợi dụng. Măng tây có xuất xứ từ nhiều địa phương khác nhưng lấy thương hiệu Đà Lạt để bán trên thị trường. Thư khẳng định, chất lượng cây măng tây Đơn Dương rất khác với những vùng xứ nóng, kể cả hình thức bên ngoài lẫn chất lượng. Cây măng tây trồng trên đất Đơn Dương có hình thức đẹp, phần đầu búp chặt, các vảy đầu cuộn chặt, không nở, măng giòn, ngọt, ít xơ do trồng ở nơi khí hậu mát. Cô đang mong muốn góp phần xây dựng thương hiệu độc quyền măng tây Đà Lạt và đang rất cần sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý để bảo vệ giá trị thương hiệu phố núi.

Sự quyết tâm của cô kỹ sư trẻ, lòng tin của những người nông dân đã tạo nên những vườn măng tây xanh mát, cung cấp cho thị trường một loại thực phẩm bổ dưỡng, tạo nên thương hiệu “măng tây Đà Lạt” trong tương lai.

Diệp Quỳnh